İYİ ALIŞKANLIKLAR DA BAĞIMLILIK OLABİLİR

Bağ kurmak, insanın hayatta kalabilmek ve anlam bulabilmek için en temel gereksinimlerinden biridir. Ancak bu bağların bağımlılığa dönüşme ihtimali her zaman mevcuttur. Peki, bu bağlar ne zaman bağımlılığa dönüşür? Bağ kurduğumuz şeyleri, hayatımızın diğer alanlarındaki zorluklardan kaçmak için kullanmaya başladığımızda. Örneğin, spor yapmak sağlıklı ve faydalıdır. Ancak, her kendimizi kötü hissettiğimizde ya da üzerine düşünmek istemediğimiz duygularla baş etmek için spor salonuna koşuyorsak, bu artık bir bağımlılığa dönüşebilir. Buradaki kritik soru şudur: Bu davranışı ya da ilişkiyi kendimize yakınlaşmak için mi, yoksa kendimizden uzaklaşmak için mi kullanıyoruz? Eğer ikinci seçeneği söylüyorsak, bu durum bağımlılığın ön adımı olabilir.

BAĞIMLILIĞIN KÖKENİ: KENDİMİZDEN UZAKLAŞMAK

Bağımlılık, aslında kendi içimizdeki boşluk hissinden kaçmanın bir yoludur. Jean-Paul Sartre’ye göre varlığımızın kesin olan tek yanı, var olmamızdır. Hayatımızdaki diğer her şey, bizim seçimlerimiz ve inşa ettiklerimizdir. Ancak bu inşa ettiklerimiz ortadan kalktığında, kendimizi derin bir hiçlikle yüz yüze bulabiliriz. İşte bu hiçlikle yüzleşmek zor geldiğinde, bazı kişiler maddelere, davranışlara, ilişkilere ya da alışkanlıklara bağımlılık geliştirebilir. Alışveriş yapmak, kumar oynamak, sürekli kitap okumak, madde kullanımı, seks, porno izlemek ya da spor yapmak gibi davranışlar, bu bağımlılıklara örnek olarak verilebilir. Bu tür bağımlılıklar, bizi zor duygular ve gerçeklerle yüzleşmekten alıkoyar. Hayatımızda bir bağımlılığın varlığını fark ettiğimizde, genellikle onun yaşamımızda çok fazla yer kapladığını ve başka şeylere alan bırakmadığını görürüz.

BAĞIMLILIKLARIN FARKLI YÜZLERİ: TEHLİKE HER ZAMAN AYNI DEĞİL

Bağımlılıkların etkileri ve yol açtığı bedeller farklılık gösterir. Örneğin, madde bağımlılığı fiziksel sağlığı doğrudan tehdit ederken, alışveriş bağımlılığı finansal zorluklara neden olabilir. Pornografi bağımlılığı ilişkilerde mesafeler yaratabilirken, spor bağımlılığı bedenin tükenmesine yol açabilir. Buradaki önemli nokta, bağımlılığın etkilediği alanın farkına varmaktır. Örneğin, sağlıklı görünen bir alışkanlık, hayatımızın diğer alanlarını ihmal etmemize neden olduğunda, bu alışkanlık faydalı olmaktan çıkar. Bağımlılıklar, bizi yalnızca asıl sorunlarımızdan değil, aynı zamanda canlılık getiren diğer deneyimlerden de uzaklaştırır.

KAÇMAKTAN ANLAMAYA DOĞRU

Bağımlılıklardan uzaklaşabilmek, onların bize ne anlattığını anlamakla başlar. Hangi zor duygulardan kaçıyoruz? Hangi yasımızı ya da zor deneyimimizi sahiplenmek istemiyoruz? Kendimizi hangi yönümüzle yüzleşmekten alıkoyuyoruz? Bu soruları sormak, bağımlılığı anlamak için çok önemlidir. Unutmayalım ki, bağımlılıklar, bir açıdan insan olmanın getirdiği yükleri hafifletme çabasıdır. Yaşamı daha canlı ve anlamlı kılacak olan şey, bu yüklerle yüzleşmek ve onlarla başa çıkmanın yollarını aramaktır. Gerçek özgürlük, kendimizden uzaklaşmak yerine, kendimizle bağ kurmakla gelir.