ŞİDDETİN MANİPÜLATİF YÜZÜ

Şiddet, bireyin maruz kaldığı fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik yönden zarar göreceği ya da acı çekeceği durumlarla sonuçlanan veya sonuçlanması öngörülebilir olan hareketlerin, tehditlerin, baskıların oluşmasına ve keyfi bir şekilde özgürlüğün engellenmesine neden olan tutum ve davranışların bütünüdür. Kadına yönelik şiddet ise karşısındakinin sadece kadın olduğu için uyguladıkları ve kadını etkileyen cinsiyete dayalı ayrımcı tutum ve davranışlarla insan haklarının ihlaline yol açmaktadır. Kadına yönelik şiddet türlerini inceleyecek olursak;

1- Fiziksel Şiddet

Darp, yaralama, zorla evde tutulma ve cinayete neden olacak şekilde fiziksel zararlar içeren fiziksel şiddet kadına uygulanan en yaygın şiddet türlerinden biridir.

2- Cinsel Şiddet

Kadınların zorla cinsel ilişki veya cinsel taciz gibi durumlarla cinsel istismara maruz kalmasını içeren şiddet türüdür.

3- Psikolojik Şiddet

Kadınların aşağılanması, tehdit edilmesi, azarlanması, manipüle edilmesini kapsayan şiddet türüdür.

4- Ekonomik Şiddet

Kadının, ekonomik olarak bağımsızlığını sağlamasına ve çalışmasına engel olma ya da kadının maddi kaynaklarına el koyma gibi davranışları kapsar.

Kadınların en temel haklarını ihlal eden ve hayatlarını tehdit eden bir sorun haline getiren şiddet bu türlerin hepsini içine almaktadır. Bunun yanı sıra kadın cinayetleri de cinsiyet temelli olmakla birlikte genelde kadının tanıdığı bir erkek, çoğu zaman partneri ya da aile üyeleri tarafından gerçekleşen bir şiddet biçimidir.

Bazı durumlarda, bu şiddeti uygulayan erkeklerin psikolojik veya duygusal olarak yaşadığı sorunlar olduğu gözlenmiştir. Özellikle çocuklukta yaşanan travmalar, kötü ebeveyn modelleri ve kişilik bozuklukları şiddet eğilimini arttırabilir. Ancak bu tür psikolojik temelli sorunlar, şiddetin temel nedeni değil, sadece bu durumun ortaya çıkışını kolaylaştıran etkenlerdir.

Günümüzde artık sıkça görüyoruz ki şiddet uygulayan erkek, bu etkenleri neden olarak göstererek yaptığı şeyi örtbas etmeye yönelik manipülasyonlar uygulamaktadır. Bu manipülasyonlar, genelde durumu hafifleterek kişinin sorumluluktan kaçmasını sağlayan bahanelerdir. Bu manipülasyonları inceleyelim.

“ Ben başlatmadım, o beni kışkırttı.” suçluluk duygusundan kaçmak için kurulan bu cümle sorumluluğu kadına yükleyerek kadını suçlu gösterir. Ortaya çıkan şiddetin, kadının davranış ve tutumları nedeniyle gerçekleştiğini göstererek kendilerini haklı çıkarırlar. Kadının, erkeği “kızdırdığı”, “saygısızlık yaptığı” ya da “onun sınırlarını zorladığı” gerekçesiyle  şiddeti tetikleyen taraf olarak kadın gösterilir ve erkek, suçu üzerinden atmaya çalışır.

“ Kıskandığım için yaptım. Seven adam kıskanır.”  Kıskançlık, birçok ilişkide şiddetin gerekçesi olarak gösterilir. Şiddet uygulayan erkekler, uyguladıkları şiddetin gerekçesi olarak sevgi ve kıskançlığı kullanmaya çalışırlar. Bu durumu kullanan erkekler, kadının sadakatini sorguladıklarında veya ilişkideki kontrolü kaybettiklerinde kadın üzerindeki aşırı sevgisini ve bağlılığını göstermek için şiddete başvurmak zorunda kaldıklarını savunarak aslında ilişkideki toksik davranışlarını normalleştirmeye çalışır.

“Benim tek isteğim onu korumaktı.” Bazı erkekler, kadınlara yönelik uyguladıkları kontrolcü davranışları, onları koruma bahanesiyle savunur.Kadının nerede olduğu, kimlerle görüştüğü, nasıl giyindiği gibi konulara müdahale etmeye çalışarak uyguladıkları şiddeti romantize etmeye çalışırlar.

“Bir fiske bile vurmadım bu sefer, bağırdım sadece abartma.” Erkek yaptığı davranışı şiddet olarak görmez ve bu durumu küçümser. Fiziksel olarak şiddet uygulanmadığında bağırmak, azarlamak, aşağılamak ve tehdit etmek gibi davranışların şiddet olduğu gerçeğini yok sayarak sorumluluktan kaçmaya çalışır.

“Bir anlık öfkeydi, tutamadım kendimi.” Şiddeti uygulayan erkeklerin sıklıkla kullandığı bu bahane, öfkenin kontrolsüzlüğü ya da kişinin sinir krizi geçirmesiyle açıklanmaya çalışılır. Yani şiddetin, bilinçli yapılmadığını insani bir zayıflık olan duygusal bir patlama sonucu meydana geldiğini yansıtmaya çalışır. Fakat bu insani durumlar şiddetin nedeni değil sadece yansımasıdır.

“Çok alkollüydüm hatırlamıyorum bile.” Şiddet uygulayan erkek, bu durumun alkol ya da madde yüzünden bilinçsiz bir şekilde tetiklendiğini ve kendi kontrolünde olmadığını iddia ederek sorumluluğu üzerinden atmaya çalışır. Bu tür bağımlılık şiddeti meşrulaştırmaz. Kişi, bu durumu mazeret olarak göstererek temel nedenin bireysel tutumları olduğunu gizlemeye çalışır.

“Biz babamızdan böyle gördük.” Şiddet uygulayan erkek, geçmişte yaşadığı travmatik deneyimleri veya şiddet içeren aile dinamiklerini, şiddete eğilimli olmasının nedeni olarak öne sürer. Bu durum, sorumluluğu kişisel olarak üstlenmekten kaçmak için erkeğin kullandığı bir bahanedir.

“Ben onun iyiliği için yaptım.” Şiddet uygulayan erkek, uyguladığı bu şiddeti kadının eğitilmesi, disiplin altına alınması, ya da “daha iyi bir insan” olması için yaptığını söyler.